Janów Podlaski : Można było ocalić niektóre drzewa na skwerze? Konserwator zabytków zabrał głos

Przypomnijmy, że w ubiegły czwartek oficjalnie oddano do użytku zrewitalizowany skwer w centrum Janowa Podlaskiego. Powstała fontanna koni, zbudowany został też pawilon wielofunkcyjny. Cały teren jest objęty monitoringiem. Żeby zrewitalizować skwer, zdecydowano się na wycinkę części drzew. Jak tłumaczyły władze gminy, było to konieczne ze względu na to, że niektóre drzewa były w złym stanie.

W sprawie głos zabrał lubelski wojewódzki konserwator zabytków. Ma wątpliwości odnośnie wycinki niektórych drzew. Jak tłumaczy, wśród drzew do usunięcia znalazły się m.in. takie jak (informacje z projektu): jesion wyniosły, lipa drobnolistna, czy klon pospolity.

WIĘCEJ INFORMACJI Z BIAŁEJ ZNAJDZIESZ TUTAJ

- Trudno mi to do końca  ocenić na podstawie przesłanych dokumentów, ale wg mnie można było powalczyć o tych kilka okazałych drzew (może więcej), jak być może również o kasztanowce zaatakowane przez szrotówka - przecież te drzewa można leczyć. Niestety nie otrzymałem zdjęć, które pozwoliłyby choć częściowo zweryfikować propozycje projektu w zakresie wycinki drzew - pisze na facebooku Dariusz Kopciowski, lubelski wojewódzki konserwator zabytków.

Jeżeli chodzi o wycinki ze względów kompozycyjnych uważa, że warto było zmienić  układ nawierzchni niż ciąć drzewa.  

- Niebawem wybiorę się do Janowa Podlaskiego ocenić w rzeczywistości zakres przeprowadzonych prac, również pod kątem ewentualnych  dodatkowych nasadzeń – tu potrzebne rozmowy z władzami Janowa Podlaskiego - zapowiada.

I dodaje : Dołożę wszelkich starań, żeby wytyczne Generalnego Konserwatora Zabytków odnośnie dawnych przestrzeni rynkowych były w pełni respektowane. Stąd ponownie wczoraj jeszcze raz do kierowników delegatur przesłałem ww. wytyczne.


Swoje wątpliwości opiera na wytycznych konserwatorskich  z 2 sierpnia 2019 roku prof. Wtedy też Generalna Konserwator Zabytków przesłała do wojewódzkich konserwatorów zabytków do stosowania - wytyczne konserwatorskie.
Pisała w nich m.in. o tym ,że "w wieku XX funkcja historycznego rynku zmieniła się definitywnie. Razem z nową funkcją rekreacyjną, turystyczną i usługowo-handlową (kawiarnie, restauracje) na rynkach pojawiła się komponowana zieleń z drzewami. Niestety w ostatnich latach na skutek błędnej interpretacji funkcji współczesnego rynku służby konserwatorskie wydawały zgody na usuwanie drzew i komponowanej zieleni z ich obszarów"

Miało to doprowadzić do "nieodwracalnych zmian w ich wyglądzie i licznych skarg mieszkańców (…). Komponowaną zieleń można jednak pogodzić ze współczesną funkcją rynków, w tym reprezentacyjną (uroczystości, wiece|). Należy zatem dążyć do przywrócenia  w uzasadnionych przypadkach zieleni – jako ważnego elementu zagospodarowania przestrzeni rynkowych. W tym celu należy przede wszystkim wykorzystywać określone gatunki drzew liściastych (nierekomendowane są drzewa iglaste i tuje) charakterystyczne dla polskiego krajobrazu” - czytamy w wytycznych generalnej konserwator zabytków.


Wojewódzki konserwator poprosił kierownika delegatury w Białej Podlaskiej, Janusza Maraśkiewicza - o przesłanie skanów pozwoleń w przedmiotowej sprawie.
Pierwsze z nich wydane zostało w październiku 2017 roku - na prowadzenie robót budowlanych mających polegać na „rewitalizacji skweru (…)” w oparciu m.in. projekt zagospodarowania terenu oraz projekt architektoniczno-budowlany. Rewitalizacja skweru w centrum Janowa Podlaskiego (…)”.

W uzasadnieniu napisano, że „wykonanie prac zgodnie z ww. projektem, przyczyni się do podniesienia walorów użytkowych oraz estetycznych tego terenu i nie wpłynie na pogorszenie warunków ochrony zabytkowego układu urbanistycznego. Rok później kierownik delegatury udzielił pozwolenia na usunięcie 96 drzew rosnących w obrębie  skweru, w oparciu o dokumentację „Wykaz drzew i krzewów  - Skwer w centrum janowa Podlaskiego (…).  W uzasadnieniu tego orzeczenia napisano m.in., że  „(…) przeprowadzono oględziny wskazanych we wniosku drzew"

Na podstawie oględzin stwierdzono, że stan drzew jest zgodny z opisem zawartym w projekcie gospodarki drzewostanem „Wykaz drzew (…)”. Część drzew jest martwa lub znajduje się w stanie nie rokującym na przeżycie, część to samosiewy, powodujące zagłuszanie drzew wartościowych przyrodniczo i kompozycyjnie. Były jeszcze dwie inne decyzje z lipca 2019 roku i października 2020 roku – ale dotyczyły rodzajów nawierzchni w obrębie ww. „skweru”.

Z projektu gospodarki drzewostanem wynika, że „(…) drzewostan na terenie skweru był w słabej kondycji zdrowotnej. Widać to w wytycznych do gospodarki drzewostanem gdzie do usunięcia przeznaczonych zostało 94 drzew, z czego jedynie 8 sztuk z powodów wprowadzenia nowego układu kompozycyjnego"

Pozostałe to drzewa ze zniekształconymi, rozwijającymi się w wyższych partiach, bądź niewykształconymi koronami, konkurujące o warunki do życia z sąsiadami, chore lub martwe. Duża część drzew wymagała zdecydowanych zabiegów pielęgnacyjnych lub całkowitego usunięcia.

U większości występował posusz, połamane konary. Często występowały spróchnienia. Sporo drzew przeznaczonych do usunięcia było niewielkich rozmiarów. Wszystkie kasztanowce były uszkodzone przez szrotówka kasztanowcowiaczka. Do usunięcia zinwentaryzowane zostało 7 szt. pniaków po wcześniejszym usunięciu drzew. Układ roślinny jest mocno przypadkowy, prawdopodobnie w wyniku rozrastania się samosiewów i braku odpowiedniej pielęgnacji (…)”.